Contents:
Vísur og kviðlingar eftir Erlend Gottskálksson. Með æfiágripi og minningarorðum.
Þór Stefánsson ritar æviágrip og Valdimar Erlendsson minningarorð.
Í Eimreiðinni 23.árg. 1.tbl. 1917 er fjallað um Vísur og kviðlinga Erlends Gottskálkssonar. Þar segir: - Þó að í kvæðasafni þessu megi finna dáindis falleg kvæði (eins
og t. d. "Við æfilokin" bls. 59, "Hugspár" bls. 61, "Úr eftirmælum" bls. 54, hið meinfyndna skopkvæði "Yfirvöldin" bls. 780. fl.),
þá verður þó ekki sagt, að það fylli neitt autt skarð í bókmentum vorum eða beri vott um mikla skáldgáfu hjá höf., heldur aðeins, að hann
hafi verið gáfaður hagyrðingur. Þetta virðist honum og sjálfum hafa
verið ljóst, því svo segir í æfiágripinu framan við kvæðin:
"Þess ber að geta, að Erlendur ætlaðist ekki til, að ljóð hans
kæmust nokkurntíma fyrir almennings sjónir, því hann lét brenna, áður en hann dó, allstórt ljóðasafn, er hann átti í handriti. Það, sem
hér birtist, er því ekki nema lítill hluti af ljóðum hans, aðallega
nokkrar tækifærisvísur og eftirmæli, er geymst hafa í manna minnum
og dagblöðum frá fyrri árum. Hitt alt mun algerlega glatað."
Þar sem hér því ekki er um nema lítið hrafl af kvæðum höf. að
ræða, og mikið af því eftirmælí, vantar sýnilega nægilega ábyggilegan
grundvöll til að dæma um skáldskap hans yfirleitt. En ljóðakver þetta
er heldur ekki útgefið í þeim tilgangi, að afla höf. þess sætis sem
neinni blikandi stjörnu á bókmentahimni vorum, heldur eru ljóðmælin
notuð sem undirstaða undir minningarmark, sem sonur og sonarsonur
höf. hafa óskað að reisa honum. Og þetta hefir þeim tekist snildarlega vel. Því bæði æfiágripið og minningarorðin framan við
kvæðin eru svo prýðilega rituð, að þau gefa bókinni gildi og gera
hana að fögru minningarmarki. Þau sýna svo ljóslega, að Erlendur
Gottskálksson hefir verið harla merkilegur maður í mörgum greinum,
gáfumaður og smekkmaður, glettinn, fyndinn og þarfur maður í sínum
verkahring. Og að hann hafi verið góður og skemtilegur heimilisfaðir,
bera minningarorð Valdimars læknis sonar hans ljósastan vott um.
Það er enginn hversdags meðalmaður, sem tekst að ná jafndjúptækri
lotning og aðdáun barna sinna, eins og skín út úr minningarorðum
læknisins. Það má því með sanni segja, að útgefendunum hafi tekist
að reisa föður sínum og afa fagurt minningarmark með þessum bæklingi, hvort sem skáldlegt gildi kvæða hans er meira eða minna.
Skáldskapurinn virðist aldrei hafa verið neitt aðalatriði í lífi hans,
heldur hefir góð hagyrðingsgáfa verið eitt af mörgu öðru, sem honum
var til lista lagt.
|
