Bókin - netbókabúð

Saga Magnúsar prúða # 36326 [Innbundin]

Verð:	19.500 kr.

Afgreiðslutími:	1-3 dagar, að jafnaði.
Tungumál:	Íslenska
Ástand:	Ágætt eintak.
Vörunúmer:	#36326

Innihald
Saga Magnúsar prúða er Jón Þorkelsson tók saman.
Magnús Jónsson prúði var íslenskur sýslumaður og höfðingi á 16. öld. Hann bjó í Rauðuskriðu í Þingeyjarsýslu, Ögri við Ísafjarðardjúp og Saurbæ (Bæ) á Rauðasandi.
Magnús var af Svalbarðsætt, sonur Jóns Magnússonar sýslumanns á Svalbarði og konu hans, Ragnheiðar Pétursdóttur á rauðum sokkum. Bræður hans voru Sigurður sýslumaður á Reynistað, Staðarhóls-Páll og Jón lögmaður á Vindheimum en elsta systir hans var Steinunn, fylgikona Björns Jónssonar prests á Melstað, síðar gift Eggert Hannessyni lögmanni.
Magnús fór ungur til útlanda til náms og dvaldi allmörg ár í Þýskalandi. Þegar hann kom heim varð hann fyrst sýslumaður í Þingeyjarsýslu og bjó í Rauðuskriðu, en árið 1564 fluttist hann í Ísafjarðarsýslu og settist að í Ögri. Sú jörð var í eigu Eggerts Hannessonar, sem þá var mágur Magnúsar og varð skömmu síðar tengdafaðir hans. Þegar Eggert fluttist til Hamborgar um 1580 flutti Magnús sig að Bæ, þar sem Eggert hafði búið, og varð sýslumaður í Barðastrandarsýslu.
Magnús þótti mikilhæfur maður en harður í horn að taka eins og bræður hans og lítið gefinn fyrir að láta hlut sinn. Hann þótti þó rækja embætti sitt vel og án þess að sýna öðrum uppivöðslusemi, eins og viðurnefni hans ber vitni um. Hann var skörungur í héraðsstjórn og góður lagamaður. Fara sögur af því að hann hafi þótt glæsilegasti höfðingi á Íslandi um sína daga og hafði hann stóran flokk vopnaðra manna með sér þegar hann reið til þings.
Honum voru varnir landsins hugleiknar og er hans ekki síst minnst fyrir svokallaðan Vopnadóm, sem hann fékk samþykktan á héraðsþingi í Tungu í Örlygshöfn 12. október 1581, en þar er kveðið á um að hver fulltíða maður skyldi eiga vopn og bera þau. Hefur það sjálfsagt haft áhrif að tveimur árum áður höfðu erlendir ribbaldar rænt Eggerti tengdaföður hans og krafist hárrar fjárhæðar í lausnargjald. Þessi dómur var þó aldrei leiddur í lög á alþingi og óvíst að vopnaeign manna hafi aukist nema e.t.v. á Vestfjörðum, þar sem hún var meiri en annars staðar á öndverðri 17. öld eins og kom í ljós í Spánverjavígunum 1615, þar sem Ari sonur Magnúsar var í forystuhlutverki.
Magnús var vel lærður og fékkst við fræðistörf og ritun en þekktastur er hann þó sem rímnaskáld og eru til tveir rímnaflokkar eftir hann, Amíkus rímur og Amilíus og Pontus rímur (þó aðeins þrettán fyrstu rímurnar), sem nutu mikilla vinsælda. Meðbundin er: -
Saga Jóns Espólíns hins fróða, sýslumanns í Hegranesþingi. Rituð af sjálfum honum í dönsku máli, en Gísli Konráðsson færði hana á íslenzkt mál, jók hana og hélt henni fram.

Jón var fæddur á Espihóli í Eyjafirði og kenndi sig við þann bæ. Foreldrar hans voru Jón Jakobsson sýslumaður og kona hans Sigríður Stefánsdóttir. Jón lærði í heimaskóla hjá Jóni presti Jónssyni í Núpufelli og fór síðan til náms við Kaupmannahafnarháskóla.Hann var skipaður sýslumaður í Snæfellsnessýslu frá 19. september 1792. Hann tók við sýslunni seint í nóvember sama ár. Árið 1797 hafði hann sýsluskipti við Finn Jónsson sýslumann í Borgarfjarðarsýslu og var þar í fimm ár en þá skipti hann um sýslu við Jónas Scheving og fékk Skagafjarðarsýslu, þar sem hann var síðan sýslumaður til dauðadags. Hann bjó fyrst á Flugumýri í Blönduhlíð 1803–1806, síðan í Viðvík í Viðvíkursveit til 1822 og síðast á Frostastöðum í Blönduhlíð.
Jón hafði mikinn áhuga á sagnfræði og ættfræði frá unglingsárum og skrifaði mikið um þau efni. Annállinn Íslands Árbækur í sögu-formi, sem venjulega gengur undir nafninu Árbækur Espólíns, kom út í 12 bindum á árunum 1821–1855. Árbækurnar eru yfirlit yfir sögu Íslands frá því um 1262 til samtíma höfundarins, og eru beint framhald af Sturlungu. Einnig liggja eftir Espólín meiri ættfræðiupplýsingar en nokkurn annan mann frá fyrri tíð og við hann er kennt ættfræðiforritið Espólín. Sagt hefur verið um Jón að hann hafi skrifað óvenju góða íslensku á tíð þegar málfar embættismanna var æði dönskuskotið.
Samantekt Árbókanna var ótrúlegt afrek á sinni tíð, þegar litið er á þær aðstæður sem Jón Espólín starfaði við, og þær höfðu mikil áhrif, enda um langt skeið eina prentaða yfirlitið um sögu Íslands eftir 1262. Jón Espólín tók einnig saman fjöldamörg rit um mannkynssögu, einkum sögu fornaldar, en einnig sögu síðari alda. Langbarða sögur, Gota og Húna og þýðingarnar eftir Plútarkos eru sýnishorn af því safni.

Gísli Konráðsson, lærisveinn og vinur Jóns Espólíns, lýsti honum svo:
„Fríður var hann sýnum og mikill vexti; hæð hans var 73 þumlungar, en yfir axlir og brjóst 50 þumlungar að dönsku máli; armaþrekinn, fögur höndin, í smærra lagi eftir vexti og skófætur snotrir [...] ljóseygur og augun í stærra lagi og opineygur og heldur rýnd á efri árum, en sá lengst af afarvel á bók.“

Um bókina
Kaupmannahöfn. Sigurður Kristjánsson, 1895.